Chương 1. Este và Lipit

Phản ứng xà phòng hóa este

Chi tiết

Chuyên mục: Chương 1. Este và Lipit

Được viết ngày Thứ hai, 16 Tháng 3 2015 07:37

Viết bởi Nguyễn Văn Đàm

- Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm (còn gọi là phản ứng xà phòng hóa) là phản ứng một chiều. 

- Tổng quát:

R_y(COO)_xyR’­_x + xyNaOH → yR(COONa)_x + xR’(OH)_y

Với este đơn chức: 

RCOOR’­ + NaOH → RCOONa + R’OH

- Đặc điểm của phản ứng xà phòng hoá:

m_{chất rắn sau phản ứng} = m_muối + m_{kiềm dư}

Với este đơn chức:

n_{este phản ứng}  = n_{NaOH phản ứng}  = n_muối  = n_ancol

Chú ý một số trường hợp đặc biệt sau:

- Este của ancol không bền khi xà phòng hóa thu được muối và ancol không bền chuyển vị thành andehit hoặc xeton:

RCOOCH=CH₂ + NaOH → RCOONa + CH₃CHO

- Este đơn chức của phenol tham gia phản ứng xà phòng hóa với tỷ lệ mol là 1:2 tạo hai muối và nước:

RCOOC₆H₅ + 2NaOH → RCOONa + C₆H₅ONa + H₂O

- Este vòng khi xà phòng hóa chỉ tạo một sản phẩm duy nhất nên khối lượng sản phẩm bằng tổng khối lượng este và khối lượng kiềm phản ứng.

- Nếu este đơn chức mạch hở phản ứng với NaOH thu được muối có khối lượng lớn hơn khối lượng este thì este đó có dạng RCOOCH₃.

     Hochoaonline.net giới thiệu các bài tập về phản ứng xà phòng hoá: