Hiđrocacbon thơm là hiđrocacbon trong phân tử có chứa vòng benzen trong phân tử.
Một số hidrocacbon thơm thường gặp
I. BENZEN
- Công thức phân tử: C6H6.
Ngoài phản ứng thế vào nhân thơm là phản ứng đặc trưng của hiđrocacbon thơm thì benzen và các hiđrocacbon thơm khác còn có thể tham gia vào phản ứng cộng, phản ứng oxi hóa và một số phản ứng khác.
1. Phản ứng cộng
CnH2n-6 + 3H2 → xicloankan CnH2n (Ni, t0)
C6H5CH3 + 3H2 → C6H11CH3 (Ni, t0)
C6H6 + 3H2 → xiclohexan (Ni, t0)
Hiđrocacbon thơm dễ dàng tham gia vào phản ứng đốt cháy.
Cũng như các hiđrocacbon khác, khi đốt cháy hiđrocacbon thơm sản phẩm thu được gồm CO2 và H2O. Với benzen và đồng đẳng phản ứng cháy có dạng chung là:
CnH2n-6 + (3n-3)/2O2 → nCO2 + (n-3)H2O
Theo phương trình này ta thấy:
Tuỳ vào điều kiện tiến hành phản ứng mà có hai loại phản ứng thế với hiđrocacbon thơm là phản ứng thế vào nhân thơm và phản ứng thế vào nhánh.
1. Phản ứng thế vào nhân thơm
Trong phản ứng thế vào nhân thơm ta thường gặp hai tác nhân quan trọng là halogen (có xúc tác bột Fe ở nhiệt độ cao) và phản ứng thế nitro (với hỗn hợp HNO3 và H2SO4 đậm đặc nóng).