Chuyên đề 12. Hiđrocacbon
Đồng đẳng, đồng phân, tên gọi và ứng dụng của các loại hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 22:56
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
A. ANKAN
1. Khái niệm và đồng đẳng
- Định nghĩa: ankan (còn gọi là parafin) là những hiđrocacbon no, mạch hở.
- Công thức chung: CnH2n+2 (n ≥ 1).
2. Đồng phân
Ankan chỉ có đồng phân mạch C khi có từ 4C trở lện.
3. Danh pháp
- Tên thay thế:
Số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + an
(trong đó mạch C dài nhất, nhiều nhánh nhất là mạch chính).
Lí thuyết về tính chất hoá học và điều chế hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 22:44
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Bài viết này đề cập đến tính chất hoá học và phương pháp điều chế các loại hiđrocacbon đã học trong chương trình.
A. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
I. Ankan
1. Phản ứng thế (Cl2/as hoặc Br2/t0)
CnH2n+2 + xX2 → CnH2n+2-xXx + xHX
- Về nguyên tắc các nguyên tử H trong phân tử ankan có thể bị thay thế lần lượt từ 1 đến hết.
- Khả năng phản ứng: Cl2 > Br2 > I2 và Cbậc 3> Cbậc 2 > Cbậc 1. Sản phẩm chính là sản phẩm ưu tiên thế X vào H của C bậc cao (C có ít H hơn). C bậc a là C liên kết với a nguyên tử C khác.
- Phản ứng thế xảy ra theo cơ chế gốc tự do - dây chuyền gồm 3 giai đoạn.
Phản ứng thế H ở nguyên tử C mang liên kết ba
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 22:08
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Nguyên tử C mang liên kết ba ở trạng thái lai hoá sp. Nguyên tử này có độ âm điện lớn nên H gắn với các nguyên tử C này thường linh động hơn vì vậy chúng dễ dàng bị thế bởi các ion như Ag+. Không chỉ ank-1-in mà tất cả các hiđrocacbon còn nguyên tử H ở C mang liên kết ba đều có khả năng tham gia vào phản ứng này.
- Phương trình phản ứng tổng quát:
2CHΞC-R + Ag2O → 2CAgΞC-R↓ (vàng) + H2O
CH≡CH + Ag2O → CAgΞCAg↓ (vàng) + H2O
(Bạc axetilua)
Phản ứng thế halogen và thế nitro của hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 21:54
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Hiđrocacbon có thể tham gia phản ứng thế với nhiều loại tác nhân khác nhau. Trong bài này ta chỉ đề cập đến phản ứng thế halogen và thế nitro. Tuỳ thuộc vào từng loại hiđrocacbon mà điều kiện tiến hành phản ứng có sự khác nhau. Bài tập về phản ứng thế halogen và thế nitro thường xoay quanh việc xác định số lượng sản phẩm thế, sản phẩm chính, cách tiến hành phản ứng để được sản phẩm theo yêu cầu của bài...
1. Phản ứng thế vào ankan
- Điều kiện phản ứng: Cl2/as hoặc Br2/t0.
- Phản ứng tổng quát:
Phản ứng cộng HX và trùng hợp của hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 21:16
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
1. Phản ứng cộng HX (HCl, HBr và HOH (H2O)).
a. Phản ứng cộng HX vào anken
- Phương trình phản ứng tổng quát cộng HX vào anken:
CnH2n + HX → CnH2n+1X
- Chú ý:
Phản ứng cộng brom của hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 20:43
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Cũng như phản ứng hiđro hoá, phản ứng cộng brom là dạng bài tập cơ bản và thường gặp trong phần hiđrocacbon.
1. Đặc điểm cấu tạo của hiđrocacbon tham gia phản ứng
Hiđrocacbon tham gia vào phản ứng cộng hiđro phải có ít nhất 1 trong số các đặc điểm sau:
- Có liên kết pi ngoài vòng benzen.
- Có vòng no không bền (xicloankan vòng 3 hoặc 4 cạnh).
2. Điều kiện và cách thức phản ứng
Phản ứng cộng hiđro của hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 20:17
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Bài toán về phản ứng cộng hiđro (hay còn gọi là phản ứng hiđro hoá) là dạng bài tập cơ bản và hay gặp trong phần hiđrocacbon. Liên quan đến phản ứng này, các em cần nắm vững:
1. Đặc điểm cấu tạo của hiđrocacbon tham gia phản ứng
Hiđrocacbon tham gia vào phản ứng cộng hiđro phải có ít nhất 1 trong số các đặc điểm sau:
- Có liên kết pi.
- Có vòng no không bền (vòng 3 hoặc 4 cạnh).
2. Điều kiện và cách thức phản ứng
Phản ứng đốt cháy hỗn hợp các hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 19:48
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Các hiđrocacbon đều dễ dàng tham gia phản ứng đốt cháy. Phản ứng cháy có thể xảy ra với 1 hiđrocacbon hoặc hỗn hợp các hiđrocacbon. Trong bài này chỉ đề cập đến phản ứng đốt cháy hỗn hợp các hiđrocacbon. Để giải được các bài toán đốt cháy hỗn hợp các hiđrocacbon, các em phải nắm được đặc điểm phản ứng đốt cháy của từng loại hiđrocacbon cụ thể và biết kết hợp đặc điểm phản ứng đốt cháy của từng loại trong bài toán hỗn hợp:
1. Đốt cháy ankan
- Phương trình tổng quát:
CnH2n+2 + (3n + 1)/2O2 → nCO2 + (n + 1)H2O
- Đặc điểm của phản ứng đốt cháy ankan:
Phản ứng đốt cháy 1 hiđrocacbon
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 19:07
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
Các hiđrocacbon đều dễ dàng tham gia phản ứng đốt cháy. Phản ứng cháy có thể xảy ra với 1 hiđrocacbon hoặc hỗn hợp các hiđrocacbon. Trong bài này chỉ đề cập đến phản ứng đốt cháy 1 hiđrocacbon. Để giải được các bài toán đốt cháy hiđrocacbon, các em phải nắm được đặc điểm phản ứng đốt cháy một số loại hiđrocacbon điển hình trong chương trình:
1. Đốt cháy ankan
- Phương trình tổng quát:
CnH2n+2 + (3n + 1)/2O2 → nCO2 + (n + 1)H2O
- Đặc điểm của phản ứng đốt cháy ankan:
Phản ứng cháy của xicloankan
- Chi tiết
- Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon
- Được viết ngày Thứ hai, 02 Tháng 3 2015 11:30
- Viết bởi Nguyễn Văn Đàm
- Tương tự như các loại hiđrocacbon khác, xicloankan dễ dàng tham gia vào phản ứng đốt cháy theo phương trình tổng quát:
CnH2n + 3n/2O2 → nCO2 + nH2O
→ Phản ứng đốt cháy monoxicloankan cho nH2O = nCO2.
- Nếu đốt cháy hỗn hợp gồm xicloankan và ankan thì: