Chương 6. Hidrocacbon chưa no

Phản ứng thế của ankin

- Ank-1-in là những ankin có liên kết ba ở đầu mạch. Chỉ những ankin loại này mới tham gia vào phản ứng thế ion Ag+ được.

- Phản ứng thế nguyên tử H ở nguyên tử C mang liên kết ba là phản ứng đặc trưng và rất hay gặp đối với ankin.

     Ví dụ:            

CH≡CH + Ag2O → CAgΞCAg↓ (vàng) + H2O

                                     (Bạc axetilua)

2CHΞC-R + Ag2 2CAgΞC-R↓ (vàng) + H2O

Chú ý:

- Chỉ có C2H2 mới phản ứng với Ag2O theo tỉ lệ mol 1:1; các ank-1-in khác chỉ phản ứng theo tỉ lệ 2:1.

- Nếu có hỗn hợp ankin tham gia phản ứng với Ag2O mà tỉ lệ mol của (ankin : Ag2O) = k có giá trị:

     + k < 2 → có C2H2.

     + k > 2 → có ankin khác không có liên kết ba đầu mạch.

     + k = 2 → hỗn hợp gồm 2 ank-1-in hoặc hỗn hợp C2H2 và ankin khác (không phải ank-1-in) có số mol bằng nhau.

- Từ kết tủa vàng thu được có thể khôi phục lại ankin ban đầu bằng cách cho tác dụng với HCl.

CAgΞC-R + HCl → CHΞC-R + AgCl

→ Phản ứng này dùng để tách ank-1-in khỏi hỗn hợp.

- Ngoài cách viết với Ag2O có thể viết phản ứng với dung dịch AgNO3/NH3 và phản ứng này được dùng để nhận biết ank-1-in.

- Ngoài phản ứng thế với ion Ag ank-1- in còn có thể phản ứng thế với một số ion kim loại khác nữa.

     Hochoaonline.net mời các bạn tham khảo một số ví dụ sau: